Przygotowanie zawodowe dorosłych jest to instrument aktywizacji w formie praktycznej nauki zawodu dorosłych lub przyuczenia do pracy dorosłych, realizowany bez nawiązywania stosunku pracy z pracodawcą, według programu obejmującego nabywanie umiejętności praktycznych (80% czasu) i wiedzy teoretycznej (20% czasu), zakończonego egzaminem. |
Przygotowanie zawodowe dorosłych realizowane będzie w dwóch formach:
- Praktycznej nauki zawodu dorosłych, umożliwiającej przystąpienie do egzaminu kwalifikacyjnego na tytuł zawodowy lub egzaminu czeladniczego, trwającej 12 - 18 miesięcy i kończącej się egzaminem przeprowadzonym przez komisję egzaminacyjną powołaną przez kuratora oświaty i otrzymaniem świadectwa na tytuł zawodowy lub czeladniczy.
- Przyuczeniem do pracy dorosłych, mającego na celu zdobycie wybranych kwalifikacji zawodowych lub umiejętności, niezbędnych do wykonywania określonych zadań zawodowych, właściwych dla zawodu występującego w klasyfikacji zawodów i specjalności dla potrzeb rynku pracy, trwającej 3 – 6 miesięcy i kończącej się egzaminem sprawdzającym przeprowadzonym przez komisję egzaminacyjną powołaną przez kuratora oświaty lub przez instytucję szkoleniową wskazaną przez starostę i otrzymaniem zaświadczenia potwierdzającego nabyte umiejętności.
Przygotowanie zawodowe dorosłych jest realizowane według programu ukierunkowanego na zdobycie umiejętności praktycznych i wiedzy teoretycznej do wykonywania określonych zadań zawodowych. Program przygotowania zawodowego dorosłych jest przygotowany przez pracodawcę lub pracodawcę i instytucję szkoleniową. Program praktycznej nauki zawodu uwzględnia standardy wymagań będące podstawą przeprowadzenia egzaminu i niezbędne do wykonywania danego zawodu. Program przyuczenia do pracy dorosłych uwzględnia standardy kwalifikacji zawodowych dostępnych w bazach danych ministra właściwego do spraw pracy.
Dyrektor PUP zawiera z pracodawcą lub z pracodawcą i instytucją szkoleniową posiadającą akredytację WUP umowę w sprawie przygotowania zawodowego dorosłych. Przygotowanie zawodowe dorosłych nie może przekraczać 8 godzin zegarowych dziennie i 40 godzin zegarowych tygodniowo.
Pracodawca realizujący przygotowanie zawodowe dorosłych:
- Wyznacza opiekuna uczestnika przygotowania zawodowego dorosłych z uwzględnieniem imienia i nazwiska oraz zajmowanego stanowiska.
- Zapoznaje uczestnika z programem i obowiązkami.
- Realizuje program przygotowania zawodowego dorosłych.
- Prowadzi dokumentację w szczególności:
- listy obecności
- dziennik zajęć zawierający zadania praktyczne i tematy zajęć teoretycznych wyniki sprawdzianów okresowych
- wyniki i protokół egzaminu wewnętrznego jeżeli został przeprowadzony
- rejestr wydanych zaświadczeń o ukończeniu przygotowania zawodowego dorosłych
- Zapewnia uczestnikowi odpowiednie warunki realizacji programu z uwzględnieniem profilaktyki, higieny i bezpieczeństwa pracy.
- Przeprowadza szkolenie BHP.
- Przydziela odzież i obuwie robocze, środki ochrony i środki higieny osobistej.
- Zapewnia na zasadach przewidzianych dla pracowników bezpłatne posiłki i napoje profilaktyczne.
- Dostarcza staroście w terminie do 5 dni po zakończeniu miesiąca listy obecności uczestnika przygotowania zawodowego dorosłych.
- Umożliwia staroście wykonywanie zadań związanych z nadzorem nad realizacją programu.
- W terminie do 7 dni po zakończeniu przygotowania zawodowego dorosłych wydaje uczestnikowi zaświadczenie o jego ukończeniu.
- Pracodawca zobowiązany jest do zwolnienia uczestnika przygotowania zawodowego dorosłych na zajęcia prowadzone przez instytucję szkoleniową.
Opiekunem uczestników praktycznej nauki dorosłych może być osoba, która posiada:
- Kwalifikacje instruktorów praktycznej nauki zawodu i tytuł mistrza w zawodzie, którego będą nauczać i przygotowanie pedagogiczne wymagane od nauczycieli, lub ukończony kurs pedagogiczny.
- Kwalifikacje instruktorów praktycznej nauki zawodu nie mający tytułu mistrza w zawodzie powinni posiadać przygotowanie pedagogiczne lub ukończony kurs pedagogiczny oraz:
- świadectwo dojrzałości technikum lub szkoły równorzędnej albo świadectwo ukończenia szkoły pomaturalnej lub policealnej i tytuł zawodowy w zawodzie pokrewnym do zawodu, którego będą nauczać, oraz co najmniej trzy letni staż pracy w zawodzie lub
- świadectwo dojrzałości liceum zawodowego i tytuł robotnika wykwalifikowanego lub równorzędny w zawodzie, którego będą nauczać, oraz co najmniej czteroletni staż pracy w tym zawodzie nabyty po uzyskaniu tytułu zawodowego lub
- świadectwo dojrzałości liceum ogólnokształcącego, liceum technicznego, liceum kształcącego w innym zawodzie niż ten, którego będą nauczać, lub średniego studium zawodowego i tytuł robotnika wykwalifikowanego lub równorzędny w zawodzie, którego będą nauczać, oraz co najmniej sześcioletni staż w pracy w tym zawodzie nabyty po uzyskaniu tytułu zawodowego lub
- dyplom ukończenia studiów wyższych na kierunki(specjalności) odpowiednim do zawodu, którego będą nauczać, oraz co najmniej trzyletni staż pracy w tym zawodzie nabyty po uzyskaniu dyplomu lub dyplomu ukończenia studiów wyższych na innym kierunku oraz co najmniej sześcioletni staż pracy w zawodzie, którego będą nauczać.
Opiekunami uczestnika przygotowania zawodowego dorosłych w formie przyuczenia do pracy dorosłych może być osoba, która posiada:
- wykształcenie średnie,
- 3 letni staż pracy w zawodzie obejmującym zadania zawodowe,
- roczne doświadczenie w wykonywaniu zadań z zakresu nadzoru nad pracownikami, stażystami lub praktykantami.
Do zadań opiekunów uczestników przygotowania zawodowego dorosłych należy:
- zapoznanie uczestnika z jego prawami i obowiązkami oraz z programem przygotowania zawodowego dorosłych
- wyznaczenie zadań praktycznych oraz organizacja zajęć teoretycznych przewidzianych programem przygotowania zawodowego dorosłych
- nadzór nad wykonywaniem zadań przez uczestnika przygotowania zawodowego dorosłych oraz udzielenie mu wskazówek i niezbędnej pomocy
- współpraca z urzędem pracy i instytucją szkoleniową przy realizacji programu przygotowania zawodowego dorosłych
- prowadzenie dokumentacji realizacji programu przygotowania zawodowego dorosłych u pracodawcy
Pracodawca organizujący przygotowanie zawodowe dorosłych otrzymuje pomoc de minimis w formie:
- Refundacji na materiały i surowce, eksploatację maszyn i urządzeń, odzież roboczą, posiłki regeneracyjne i inne środki niezbędne do realizacji przygotowania zawodowego dorosłych w wymiarze do 2% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia za każdy pełny miesiąc realizacji programu.
- Premii w wysokości 400 zł za każdy pełny miesiąc przygotowania zawodowego dorosłych odbytego przez ucznia w związku z tym pracodawca powinien po ukończeniu realizacji programu przygotowania zawodowego dorosłych i pomyślnym zdaniu egzaminu przez uczestnika złożyć stosowny wniosek w terminie do 3 miesięcy.
Na przygotowanie zawodowe dorosłych mogą być skierowane:
- Osoby bezrobotne.
- Osoby poszukujące pracy:
- otrzymujące świadczenie socjalne przysługujące na urlopie górniczym lub górniczy zasiłek socjalny określone w odrębnych przepisach
- uczestniczące w zajęciach w Centrum Integracji Społecznej lub indywidualnym programie integracji o których jest mowa w przepisach o pomocy społecznej
- będące żołnierzem rezerwy
- pobierające rentę szkoleniową
- pobierające świadczenie szkoleniowe przyznawane przez pracodawcę na wniosek pracownika na czas udziału pracownika w szkoleniach
Obowiązki uczestnika przygotowania zawodowego dorosłych:
- branie czynnego udziału w zajęciach przewidzianych programem
- stosowanie się do rozkładu czasu pracy i regulaminu pracy obowiązującego u pracodawcy
- stosowanie się do planu nauczania i regulaminów obowiązujących w instytucji szkoleniowej
- przystępowanie do sprawdzianów okresowych oraz egzaminów przewidzianych po zakończeniu programu przygotowania zawodowego dorosłych
- przedkładanie staroście ankiety z oceną przebiegu przygotowania zawodowego dorosłych
- okazanie staroście i pracodawcy świadectwa uzyskania tytułu zawodowego, świadectwa czeladniczego albo świadectwa potwierdzającego nabyte umiejętności
Prawa uczestnika przygotowania zawodowego dorosłych:
- Prawo do stypendium w ramach odbywania przygotowania zawodowego dorosłych w wysokości 120% zasiłku dla bezrobotnych. Za okres, za który przysługuje stypendium zasiłek nie przysługuje.
- Prawo do 2 dni wolnych za każde przepracowane 30 dni kalendarzowych.
- Prawo do zwrotu kosztów dojazdu z miejsca zamieszkania do miejsca odbywania przygotowania zawodowego dorosłych oraz powrotu, jeżeli przygotowanie zawodowe dorosłych odbywać się będzie poza miejscem zamieszkania.
- Prawo do sfinansowania kosztów zakwaterowania i wyżywienia w przypadku gdy przygotowanie zawodowe dorosłych odbywa się w miejscowości innej niż miejsce zamieszkania.
- Osobie samotnie wychowującej co najmniej jedno dziecko do 18 roku życia po udokumentowaniu poniesionych wydatków, prawo do refundacji kosztów opieki nad dzieckiem lub dziećmi do lat 7, w wysokości uzgodnionej, nie wyższej jednak niż połowa zasiłku podstawowego dla bezrobotnych na każde dziecko.
Uczestnik przygotowania zawodowego dorosłych, który z własnej winy przerwał to przygotowanie lub nie przystąpił do egzaminu kwalifikacyjnego, czeladniczego lub egzaminu sprawdzającego, jest zobowiązany do zwrotu kosztów tego przygotowania zawodowego z wyjątkiem sytuacji, w której powodem tego przerwania lub nie przystąpienia do egzaminu było podjęcie zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności gospodarczej.
Co powinna zrobić osoba zainteresowana odbyciem przygotowania zawodowego dorosłych:
- złożyć wniosek o skierowanie na przygotowanie zawodowe dorosłych.
Po ukończeniu przygotowania zawodowego dorosłych pracodawca nie musi zatrudniać uczestnika.
Osoba zainteresowana odbyciem przygotowania zawodowego dorosłych powinna złożyć stosowny wniosek o przygotowanie zawodowe dorosłych we właściwym ze względu na adres zamieszkania w powiatowym urzędzie pracy.